Govoreći o refleksijama Berlinskog procesa na ekonomiju Bosne i Hercegovine, Ante Domazer, profesor na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, kazao je da nema napretka ni u ispunjavanju reduciranog obima reformi iz paketa 14 uslova koje je Evropska komisija navela u Mišljenju o zahtjevu BiH za sticanje kandidatskog statusa iz 2019. On smatra da su najnovije inicijative za dodjelu kandidatskog statusa za BiH pokrenute u kontekstu izmijenjene geopolitičke situacije izazvane agresijom Rusije na Ukrajinu i procjeni da je za regionalnu stabilnost na zapadnom Balkanu važno da se taj status dodjeli BiH, kao što je urađeno i za Ukrajinu i Moldaviju.

Pojasnio je da dva aspekta ekonomskih refleksija sporazuma iz okvira Berlinskog procesa zaslužuju detaljniju elaboraciju, od kojih se prvi odnosi na slobodnu trgovinu u okviru CEFTA sporazuma čije su članice sve zemlje zapadnog Balkana, a drugi na posljedice emigracija iz zemalja zapadnog Balkana.

“Emigracije sa zapadnog Balkana također zaslužuju pažnju Berlinskog procesa. Naime, one se mogu pozicionirati u misiju procesa koja se odnosi na slobodu kretanja ljudi, s tim da ta sloboda za one koji emigriraju stvara neslobodu za one koji ostaju. Naime, prema ovogodišnjoj studiji OECD-a o emigracijama sa zapadnog Balkana, Bosna i Hercegovina je u periodu od 2013. do 2020. izgubila 184.000 ljudi, a direktni gubici javnog novca u troškovima obrazovanja za te ljude iznose 300 miliona eura, dok su gubici zbog izostanka efekata privređivanja tih ljudi u BiH oko 700 miliona eura”, naveo je Domazet.

Ako tome dodamo i druga ulaganja u ljudski kapital, kao što su zdravstvo, socijalna zaštita i drugi javni izdaci, Domazet tvrdi da ukupni gubici po veoma konzervativnoj metodi procjene iznose više od dvije milijarde eura, a takve skrivene i otvorene gubitke neko treba da pokrije, jer, konačno, postoje granice stvaranja novih inženjera, doktora, informatičara, bravara, vozača i drugih kategorija koje završavaju u Njemačkoj i drugim evropskim državama. (Naj portal)