Travnik, grad kojeg je jedan od najvećih putopisaca Evlija Čelebija, u XVII vijeku opisao kao “grad sa hiljadu vrela”, krije jednu od najljepših historijskih objekata na teritoriji BiH, tvrđavu Stari grad, ili poznatiju kao “Travnička tvrđava”.
U do sada poznatim historiografskim izvorima ne postoji podatak o godini i trajanju izgradnje, kao ni o graditelju. Historičari su saglasni da je tvrđava sagrađena u drugoj polovini 14. ili prvoj polovini 15. vijeka. Po načinu gradnje i drugim indicijama pretpostavlja se da je graditelj kralj Tvrtko II Kotromanić, ali se navodi da je mogući graditelj i kralj Stjepan Dabiša.
Do tvrđave se dolazi uz najstariju travničku ulicu “Varoš”, odatle se počeo razvijati sam grad Travnik. Pred samom tvrđavom nalazi se prilazni most, izgrađen od sedre, a prolaskom kroz kapiju tvrđave, posjetiocima se pred očima pruža prelijepi panoramski pogled na cijeli Travnik i veliki dio Lašvanske doline.
Ipak, današnji izgled tvrđave dugujemo turskim majstorima gradnje vojnih utvrda, koji su došli nakon što je vojska Osmanskog carstva, na čelu sa Mehmedom Fatihom II, uspjela zauzeti tvrđavu 3. juna 1463. godine. Turski majstori su izvršili nekoliko intervencija nakon osvajanja, pojačali su odbrambene bedene, sagradili dodatne, utvrdili šesnaestougaonu kulu i sagradili prvu džamiju u gradu Travniku. Džamija je najprije služila vojnoj posadi, ali ju je danas nemoguće vidjeti, jer se urušila između dva svjetska rata i ostala je samo njezina munara.
Posjetioci tvrđave imaju priliku potražiti osvježenje u muzejskom caffee klubu uz tople i hladne napitke. Tu je i suvenirnica, gdje lokalni majstori prodaju svoje ručne radove, a odatle se vidi Osoje, jedna od najljepših travničkih mahala, gdje je sačuvan tradicionalni način gradnje stambene arhitekture.
U okviru tvrđave nalazi se i “poučna staza”, a to je mala, mobilna izložba, koja se postavlja tokom ljetnih mjeseci. Ona govori o prirodnom nasljeđu travničkog kraja, što je interesantno za mlađe posjetioce tvrđave.
Ispod sjeveroistočnih bedema tvrđave nalazi se izvorište čuvene “Plave vode”, a najviši dio tvrđave je tabija ili bastion, smješten na najisturenijem dijelu grebena.
Ljepotica iznad vezirskog grada, svjedok je mnogih smjena vojnih odora, a u 18. i 19. vijeku ostala je ponajprije upamćena kao gubilište za nepokorne bosanske begove i age, kao i svakovrsne prestupnike.
Unutar tvrđave nalazi se prostorija u kojoj se i danas čuva jedan stari zanat – tkanje. Tu se mogu vidjeti alati koji su se koristili za tkanje, te mnogobrojni drugi predmeti kojim su se služili narodi tog vremena. Pogledajte ove zanimljive detalje u video Harisa Hote. (Naj portal)
