Božić je za vjernike uvek bio centralni događaj kod svih kršćana. Zanimljivo je da se nekada, prema zvaničnom kalendaru države, I u Srbiji proslavljao 25. decembra!
Prije Drugog svjetskog rata Srbi nisu mnogo marili za Novu godinu. Istina, ona je bila poznata, ponegdje se i obilježavala, ali je bila u sjenci mnogo važnijeg, centralnog događaja sezone – Božića.
O ovome najbolje svjedoče novine od prije jednog vijeka koje 1. januara činjenicu da je upravo nastupila “Nova godina” pominju stidljivo, nikada na naslovnoj već tek na četvrtoj ili petoj strani.
Postojala je još jedna razlika u odnosu na današnje vrijeme. Prije Prvog svjetskog rata, u Srbiji su država i crkva vrijeme računale po istom, julijanskom kalendaru, pa je Božić proslavljan isključivo 25. decembra.
Za ovaj praznik štampani su specijalni brojevi novina za naredna dva, tri dana, prepuni čestitki, prazničnih oglasa i reklama za moguće poklone, a štampa obično nije izlazila 25. i 26. decembra. U ovim prazničnim brojevima, Božić su narodu čestitali kralj i patrijarh.
Uvođenje novog, gregorijanskog kalendara dogodilo se odmah poslije Prvog svjetskog rata, 1919. godine. Kako Srpska pravoslavna crkva nikada nije priznala ovaj kalendar ona je nastavila da obilježava praznike na dotadašnji način, pa je ova godina postala prva kada se dogodilo da se Nova godina u Srbiji slavila prije Božića. Ovo se zadržalo sve do današnjih dana.
Novojulijanski kalendar usvojen na svepravosplavnom kongresu 1923. godine u Carigradu, a potom su kalendar primijenile samo grčka, rumunska, carigradska i aleksandrijska crkva. Milanković je zabilježio da je Arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve septembra 1923. u Sremskim Karlovcima u principu usvojio novi kalendar, ali je sprovođenje odloženo za vrijeme “kada reformisani kalendar prihvate i primjene i sve ostale pravoslavne crkve”.
Da razjasnimo, Božić prije 1919. jeste bio 13 dana poslije gregorijanske proslave (kao i danas), ali je “crkveni” i “državni” kalendar Srbije bio jedinstven pa je datum bio isključivo 25. decembar (danas se proslavlja 25. decembra po julijanskom kalendaru koji koristi SPC i 7. januara po gregorijanskom kalendaru koji koristi država Srbija).
Sudeći po novinskim naslovima i oglasima iz onog doba, ovo je izazvalo priličnu zabunu. Negdje u to doba i proslave Novih godina postaju sve češće, dok se Božić i dalje pominje, ali stidljivije.
Međutim, 13 dana razlike nastale zamjenom kalendara ostale su “problem” sve do današnjih dana. Iako su od tada praznična izdanja štampana isključivo za 6. 7. i 8. januar, među oglasima je moguće pronaći reklame za doček “nove” godine, “srpske” nove godine, kao i za oba Božića.
Vremenom se proslava Božića potpuno pomjerila na 7. januar dok je doček Nove godine do današnjih dana ostao “dupli”. (Naj portal)
