Pratite nas

Zanimljivosti

Otkud dva Božića na Balkanu: NEKADA SU I SRBI I HRVATI SLAVILI 25. DECEMBRA, A ONDA SE SVE PROMIJENILO!

Published

on

Božić je za vjernike uvek bio centralni događaj kod svih kršćana. Zanimljivo je da se nekada, prema zvaničnom kalendaru države, I u Srbiji proslavljao 25. decembra!
Prije Drugog svjetskog rata Srbi nisu mnogo marili za Novu godinu. Istina, ona je bila poznata, ponegdje se i obilježavala, ali je bila u sjenci mnogo važnijeg, centralnog događaja sezone – Božića.

O ovome najbolje svjedoče novine od prije jednog vijeka koje 1. januara činjenicu da je upravo nastupila “Nova godina” pominju stidljivo, nikada na naslovnoj već tek na četvrtoj ili petoj strani.

Postojala je još jedna razlika u odnosu na današnje vrijeme. Prije Prvog svjetskog rata, u Srbiji su država i crkva vrijeme računale po istom, julijanskom kalendaru, pa je Božić proslavljan isključivo 25. decembra.

Za ovaj praznik štampani su specijalni brojevi novina za naredna dva, tri dana, prepuni čestitki, prazničnih oglasa i reklama za moguće poklone, a štampa obično nije izlazila 25. i 26. decembra. U ovim prazničnim brojevima, Božić su narodu čestitali kralj i patrijarh.

Uvođenje novog, gregorijanskog kalendara dogodilo se odmah poslije Prvog svjetskog rata, 1919. godine. Kako Srpska pravoslavna crkva nikada nije priznala ovaj kalendar ona je nastavila da obilježava praznike na dotadašnji način, pa je ova godina postala prva kada se dogodilo da se Nova godina u Srbiji slavila prije Božića. Ovo se zadržalo sve do današnjih dana.

Novojulijanski kalendar usvojen na svepravosplavnom kongresu 1923. godine u Carigradu, a potom su kalendar primijenile samo grčka, rumunska, carigradska i aleksandrijska crkva. Milanković je zabilježio da je Arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve septembra 1923. u Sremskim Karlovcima u principu usvojio novi kalendar, ali je sprovođenje odloženo za vrijeme “kada reformisani kalendar prihvate i primjene i sve ostale pravoslavne crkve”.

Da razjasnimo, Božić prije 1919. jeste bio 13 dana poslije gregorijanske proslave (kao i danas), ali je “crkveni” i “državni” kalendar Srbije bio jedinstven pa je datum bio isključivo 25. decembar (danas se proslavlja 25. decembra po julijanskom kalendaru koji koristi SPC i 7. januara po gregorijanskom kalendaru koji koristi država Srbija).

Sudeći po novinskim naslovima i oglasima iz onog doba, ovo je izazvalo priličnu zabunu. Negdje u to doba i proslave Novih godina postaju sve češće, dok se Božić i dalje pominje, ali stidljivije.

Međutim, 13 dana razlike nastale zamjenom kalendara ostale su “problem” sve do današnjih dana. Iako su od tada praznična izdanja štampana isključivo za 6. 7. i 8. januar, među oglasima je moguće pronaći reklame za doček “nove” godine, “srpske” nove godine, kao i za oba Božića.

Vremenom se proslava Božića potpuno pomjerila na 7. januar dok je doček Nove godine do današnjih dana ostao “dupli”. (Naj portal)

Zanimljivosti

Bh. advokati se oglasili povodom pogrešne interpretacije odluke Evropskog suda za ljudska prava o kriptovanim aplikacijama

Published

on

U pojedinim medijima u Bosni i Hercegovini i regionu objavljene su pogrešne interpretacije odluke Evropskog suda za ljudska prava (“ESLJP”) od 17. septembra 2024. godine. Ona se odnosi na zakonitost kriptovane aplikacije Encrochat, povodom čega su se oglasili advokati koji pred Sudom BiH zastupaju u predmetima kriptovanih aplikacija.

Izneseni stavovi

– Povodom informacija objavljenih u pojedinim medijima i nekim javnim istupima, uz puno uvažavanje da se u javnosti mogu pojaviti različite interpretacije odluka međunarodnih pravosudnih institucija, kao branioci koji postupaju u krivičnim predmetima u kojima se kao dokazi provode komunikacije iz različitih kriptovanih aplikacija, a u vezi s odlukom Evropskog suda za ljudska prava (“ESLJP”) od 17. septembra ove godine, željeli bismo na ovaj način doprinijeti upoznavanju javnosti s tom odlukom.

Kako su u odnosu na tu odluku izneseni stavovi da ista predstavlja sudsku odluku prema kojoj se ne može ispitivati zakonitost postupka kojim su prikupljani podaci sa kriptovanih aplikacija, smatramo potrebnim da ukažemo na šta se ta odluka zapravo odnosi, kao i na obrazloženje koje je ESLJP dao u toj odluci.

Pomenutom odlukom (a ne presudom), ESLJP je odbacio predstavke aplikanata, britanskih državljana, koje su podnijeli protiv Francuske. Odbacivanje, za razliku od meritornog odbijanja, predstavki znači da je ESLJP našao da nisu ispunjeni svi formalni prethodni uslovi za ispitivanje predstavke u meritumu.

U konkretnom slučaju, ESLJP je takvo odbacivanje predstavki obrazložio time da aplikanti nisu iskoristili djelotvorno pravno sredstvo kojim su pred nadležnim organima Francuske mogli osporavati validnost prikupljenih dokaza.

Pravna sredstva

Prema tome, radi se o jednoj vrlo specifičnoj situaciji koja je isključivo vezana za dvojicu aplikanata i način na koji su prikupljeni dokazi protiv njih, odnosno činjenicu da njih dvojica nisu prije podnošenja predstavki iskoristili sva pravna sredstva vezana za nezakonitost dokaza.

Preduslov iskorištavanja svih efektivnih pravnih sredstava prije podnošenja predstavke je temeljni princip rada i ne samo ESLJP već i Ustavnog suda Bosne i Hercegovine. Predstavke aplikanata koje ne zadovolje ovaj prvi eliminatorni test, neće uopšte biti meritorno razmatrane.

Nije u tom smislu uopšte zanemarivo da se predmetna odluka odnosi na krivični postupak koji uključuje i Evropski istražni nalog kao institut koji je precizno regulisan Direktivom Evropske unije, te kao takav, može se slobodno reći, ne može imati direktnu primjenu na države van Evropske unije – ističe grupa bh. advokata koju čine Nermin Mulalić, Tatjana Vasić, Lejla Čović, Sabina Mehić, Nina Kisić, Jasmin Alikadić, Matteo Gadžić i Lejla Babić.

Odluka ESLJP

Dodaju da se ne može, stoga, uopšte govoriti da odluka ESLJP može imati bilo kakve, a posebno ne tako dalekosežne posljedice na bilo koji drugi postupak u bilo kojoj jurisdikciji, a kako se to u javnosti želi prikazati.

– Željeli bismo ovim putem pozvati i širu i stručnu javnost da se upoznaju sa sadržajem odluke ESLJP koja je dostupna na internet stranici tog Suda i na linku kažu bh. advokati.

 

Nastavi čitati

Preporučujemo

Trending