Ako se ikada nađete u Drezdenu, nikako ne propustite posjetu “Džamiji duhana” jer već njeno ime obećava uzbuđenje i zaplete.
Zgrada na obali rijeke Labe izgrađena početkom 20. vijeka visoka je oko 60 metara i više podsjeća na raskošni orijentalni hotel kojem je neko dodao kupolu i minaret, nego na džamiju. To je zato što i nije riječ o džamiji..
Riječ je o bivšoj fabrici cigareta – Yenidze. Osnovao ju je jevrejski preduzetnik Hugo Zic (Hugo Zietz) koji je uvozio duhan iz Yenidzea – danas grčkog grada koji je tada bio dio Osmanskog carstva. To je djelimično bio i razlog zašto su pakovanja cigareta i duhana, pa i zgrada, imali orijentalni duh, prenosi Pun kufer.
Drugi razlog je taj što krajem 19. i početkom 20. vijeka u Dresdenu nije bilo dozvoljeno podizati fabrike u centru grada kako se ne bi narušavala estetika grada. Zic je pokušavao da nađe način da je zakamuflira, u čemu mu je pomogao arhitekta Martin Hamič – čovjek koji će kasnije postati Hitlerov šurjak (šogor).
Tako su Jevrej i budući član porodice Hitler zajedno došli na ideju da fabrika izgleda kao džamija. Tako bi ispunili zakonsku normu a ujedno, zgrada bi bila izvrsna reklama za sopstveni proizvod. Nastala je fabrika u orijentalnom stilu sa velikom staklenom kupolom i visokim minaretom.
Uzor za gradnju fabrike bila mu je džamija Kair Bak u Kairu. Yenidze je bila jedna od prvih monumentalnih građevina u Njemačkoj napravljena od armiranog betona. Čak su postavili i natpis Selam aleikum na stranu vidljivu putnicima iz voza koji prolazi u blizini. Bio je to prvi neonski natpis u gradu i šire. Stradao je u bombardovanju Dresdena tokom Drugog svjetskog rata, ali je brzo bio obnovljen.
Ljepotica na Labi, čudne istorije i dalje oduševljava svojim izgledom: ogromna kupola ima prečnik 20 metara, a zgradu krasi čak 600 prozora različitih stilova. Zbog činjenice da je riječ o fabrici duhana, ali i zbog dimnjaka koji istovremeno podsjećaju i na minarete i na cigarete, dobila je nadimak “džamja duhana”.
Komora arhitekata nije bila sretna kada je saznala za ovo. Izbacili su Hamiča iz udruženja, a i mnogi drugi su bili podijeljenog mišljenja, od građana do gradskih vlasti. Tome je Zic stao na kraj kad je rekao da će povući svoj biznis iz grada. Kako su se do tada već mnogi navukli na popularne cigarete i duhan, prestali su da kritikuju i nastavili su da puše.
Danas se nadimak “džamija duhana” više toliko ne koristi jer je jasno da nije riječ o džamiji, a više ni o fabrici duhana – u njoj se sada nalaze kancelarije, ali i dalje svi mogu da se dive njenoj spoljašnjosti. (Naj portal)
