na Balkanu se mnogi sa “ti” obraćaju onima za koje pretpostavljaju da nisu obrazovani ili samo zbog toga što rade na nekom radnom mjestu – kasirke, zidara, montera…

“Moj vjerenik i ja treba da platimo račun u kafiću. Njemu suma nije jasna. Zove konobara, presabira. Onda ga pita: Mmomak, šta si “ti” imao iz matematike?” Konobar mu krotko odgovara: “devetku gospodine, ja sam mašinski inženjer”. Ćutim. Zemlja se otvara pod mojom stolicom. Plače mi se. Tada mi se plakalo zbog toga što inženjer konobariše, a sada i zbog “ti”- ispričala je jedna Kragujevčanka i podstakla nas da razmislio koga građani persiraju, a koga ne.

Poštanskim službenicima i medicinskim sestrama, većina ljudi obraća se “na vi”, ali radnicima u pekari i kafiću, isti ljudi obraćaju se “na ti”. Takođe, “vi” su i ćate u centru za socijalni rad i PIO fondu i opštinski službenici. A opet “ti” su taksisti, prodavačice, čistačice, policajci.

Generalno pravilo bontona i društvenog senzibiliteta otprilike glasi:

-“Vi” je iskaz poštovanja, “ti” je iskaz bliskosti.

-“Vi” se odnosi na starije od nas, s “ti” se obraćamo djeci.

-“Vi” govorimo neznancima, a “ti” je rezervisan za one koje poznajemo.

-Sa “vi” se pokazuje i distanca, posebno u poslovnim odnosima.

“A meni se sa “ti” obraća većina kupaca- daj mi burek, imaš li kifle…, a nismo bliski. Nisam ni dijete. Znači li to da me ne poštuju, ma naravno da me ne poštuju, ja sam za većinu kupaca samo neka koja siječe burek. Ja se ipak prodavačici u butiku pored obraćam sa “vi” jer se jedva poznajemo – rekla je radnica iz pekare u centru Kragujevca priznajući da u sveopštoj gužvi nije razmišljala o tome nikada.

Čekajući u redu u “socijalnom” (RFZO), da bi ovjerili uputnicu za besplatne naočare, niko se službenici na šalteru neće obratiti sa “ti”. Kada nakon pola sata čekanja u pošti, da plate račune, presretni što se dokopaše šaltera neće službeniku reći “ti”. Još manje medicinskoj sestri koja odlučuje o sudbini “čekača” u hodnicima ili onih što u pola noći dozivaju “sestro, boli me”.

“Da, i ja konobarima kažem “ti”. Medicinskim sestrama se obraćam sa “vi”. Nisam razmišljala o tome. Sada ne znam zašto mi je čuvar u banci “vi”, a trgovkinja “ti”. Zbunjena sam što ste me to uopšte pitali – rekla je jedna profesorica.

Ponekad se, nažalost, “ti” i “vi” upotrebljavaju i kao dokaz autoriteta, hijerarhije na radnom mjestu i nadmoći. Tada će osoba na višem položaju ljudima oko sebe govoriti “ti”. Bilo je čak i slučajeva da su ljudi, dolazeći na direktorsko mjesto u nekoj firmi ili ustanovi, od dojučerašnjih kolega sa kojima su dijelili kancelariju, tražili da pređu na “vi” nakon decenije poznanstva.

Sa druge strane, prodaval, mnogo taksista, medicinska sestra i većina opštinsko – državnih ćata imaju isto obrazovanje, četvorogodišnje. Ipak, neki su “ti”, neki “vi”. (Naj portal)